Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

OKB, kişinin istemediği halde zihnine tekrar tekrar gelen düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmak için yaptığı tekrar eden davranışlarla (kompulsiyonlar) karakterize bir ruh sağlığı bozukluğudur.

Bu durum, kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir. OKB’ye sahip bireyler, mantıksız olduklarını bildikleri halde bu düşünce ve davranışların önüne geçmekte zorlanabilirler.

Obsesyonlar ve Kompulsiyonlar Nelerdir?

Obsesyonlar (takıntılar):

İstem dışı gelen, sık sık tekrarlanan, rahatsız edici düşünceler, imgeler ya da dürtülerdir. Örneğin:

• Mikrop kapma ya da hastalık bulaşması korkusu
• Birine zarar vereceğine dair korkular
• Dini, ahlaki ya da cinsel içerikli rahatsız edici düşünceler
• Eşyaların “tam simetrik” ya da “doğru” yerleşmemesiyle ilgili rahatsızlık

Kompulsiyonlar (zorlantılar):

Obsesyonlardan kaynaklanan kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranış ya da zihinsel eylemlerdir. Örneğin:

• Sürekli el yıkama ya da temizleme
• Eşyaları belirli bir düzende yerleştirme
• Sayı sayma, dua etme ya da içsel tekrarlar
• Kapıların kilitli olup olmadığını defalarca kontrol etme

OKB Neden Olur?

OKB’nin ortaya çıkmasında birçok faktör rol oynayabilir:

• Genetik yatkınlık: Ailede OKB öyküsü varsa risk artabilir.
• Beyin kimyası ve yapısı: Beyindeki bazı bölgelerdeki farklılıklar ve serotonin dengesizlikleri etkili olabilir.
• Çevresel faktörler: Travmalar, stresli yaşam olayları veya çocukluk döneminde yaşanan deneyimler OKB'yi tetikleyebilir.

Tedavi Edilebilir mi?

Evet, OKB tedavi edilebilen bir durumdur ve doğru yöntemlerle yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir:

• Psikoterapi: OKB için en etkili tedavi yöntemlerinden biri Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’dir. Özellikle Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP) tekniği, obsesyonlara karşı verilen kompulsif tepkileri azaltmak için bilimsel olarak kanıtlanmış etkili bir yöntemdir.
• İlaç tedavisi: Serotonin düzeyini dengeleyen bazı ilaçlar (özellikle SSRI grubu antidepresanlar) OKB belirtilerini azaltmada yardımcı olabilir.
• Yaşam tarzı düzenlemeleri: Stres yönetimi, uyku düzeni ve destekleyici bir sosyal çevre de tedavi sürecine katkı sağlar.

Ne Zaman Yardım Almalıyım?

• Obsesyonlar ve kompulsiyonlar zamanınızın büyük bir kısmını alıyorsa
• Bu düşünceler ve davranışlar günlük yaşamınızı, işlevselliğinizi veya ilişkilerinizi etkiliyorsa
• Kendi başınıza bu döngüyü kıramıyorsanız

Destek almak için bir uzmana başvurmak önemlidir. Unutmayın, OKB ile yaşamak zorunda değilsiniz; değişim mümkündür.